Bakan Ersoy: Türk arkeolojisinin gelişimini hızlandırarak uluslararası alanda etkisini de artırdık

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Antalya’nın Manavgat ilçesindeki dünyaca ünlü turizm merkezi Side Antik Kenti’nde bakanlık tarafından gerçekleştirilen Geleceğe Miras Projesi‘nin 1’inci yılı değerlendirme toplantısına katıldı.

Apollon ve yeni ayağa kaldırılan Athena Tapınağı’nın önünde yapılan toplantıya Antalya Valisi Hulusi Şahin, AK Parti Antalya milletvekilleri Kemal Çelik, Tuba Vural Çokal, İbrahim Ethem Taş, AK Parti İl Başkanı Ali Çetin, MHP İl Başkanı Onur Temel, Manavgat Kaymakamı Adil Karataş, Manavgat Belediye Başkanı Niyazi Nefi Kara, bakanlık yetkilileri ve çok sayıda davetli katıldı.

“KAZI VE RESTORASYON ÇALIŞMALARI 4 MEVSİM SÜRDÜRÜLEBİLİR HALE GELDİ”

Bakan Ersoy, bakanlık olarak bir yıl önce ‘Geleceğe Miras Projesi’ ile antik kentlerde karşılama merkezi, çevre düzenlemesi gibi çalışma başlattıklarını dile getirdi.

Bakan Ersoy, “Bu projeler öncesinde kazı çalışmaları 45 ya da 60 günlük sürelerde yapılıyordu. Kazı alanın hazırlanması ve kapatılmasını çıkartırsak, aktif şekilde kazılara ayrılan süre çok daha sınırlıydı. Keza bütçeler de aynı şekilde bugünle kıyaslanamayacak kadar azdı. Şimdi hocalarımız ellerindeki yeterli ödeneklerle yıl boyu çalışmalarını sürdürebiliyor, mevsim koşullarının izin verdiği sürece kazı, restorasyon yapıyor. Yılın kalan kısmında da elde ettikleri sonuçlar üzerinde akademik çalışmalarını gerçekleştiriyor. Yani attığımız adımlar neticesinde kazı ve restorasyon çalışmaları 4 mevsim sürdürülebilir hale geldi. Bu projeyle, Türk arkeolojisinin gelişimini hızlandırarak uluslararası alanda etkisini de artırdık” diye konuştu.

224 KAZI ALANI ‘GELECEĞE MİRAS PROJESİ’ KAPSAMINDA

Projenin 2023 yılı sonunda ‘Geleceğe Miras Sonsuz Efes’ ile başladığını ve 1’inci yılının tamamlandığını anlatan Bakan Ersoy, şunları söyledi:

“Efes ile başlayan ve ülke geneline yaydığımız projeyle Türkiye’nin kültürel mirasını koruma çabalarına sürdürülebilir bir model kazandırma yolunda önemli başarılar elde ettik. Bakanlık olarak, Türkiye’nin dört bir yanında yer alan toplam 224 kazı alanını ‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamına aldık. Bu projeyle, 60 yılda yapılan çalışmalara eş değer bir ilerlemeyi 4 yıl içinde gerçekleştirmek amacıyla lojistik ve finansman desteği sağlamaktayız. Hızlı kazmıyoruz, yoğun kazıyoruz. Bir noktada değil birçok noktada kazı yapıyoruz. Bu da başarıyı beraberinde getiriyor.”

ATHENA TAPINAĞI YENİDEN AYAĞA KALDIRILDI

‘Geleceğe Miras Projesi’nin ilk yılında bütçe ve lojistik destek sayesinde, Side Antik Kenti’nde kapsamlı çalışmalar yapıldığına değinen Bakan Ersoy, “Bu çalışmaların görenleri kendine hayran bırakan sonucuysa Athena Tapınağı binlerce yıldan sonra yeniden ayağa kaldırılmış durumda. Anıtsal çeşme de eski ihtişamlı günlerine kavuşmak üzere. Kısa süre sonra bu tarihi çeşmeden yeniden su akmasını sağlayacağız. Side’yi sürdürülebilir turizmde önemli bir noktaya hep birlikte taşıdık. Antik kentimizde yaptığımız bu çalışmaların ardından Side’nin Türk turizminin en önemli destinasyonlarından birisi olmasını sağlayacağız. Antik kentteki çalışmalara eş zamanlı olarak Side Müzesi’ni de yeniledik. 1 yıl gibi kısa bir sürede yenilenen müzemizi bugün ziyarete açacağımızın müjdesini sizlerle paylaşmak istiyorum” dedi.

EFES VE DİĞER ANTİK KENTLERDEKİ ÇALIŞMALAR

Efes Antik Kenti’nin ‘Türk arkeolojisinin başladığı nokta’ olarak adlandırılabileceğini belirten Bakan Ersoy, yapılan çalışmaları şöyle anlattı:

“Kazı çalışmaları 160 yıldır sürüyor ancak şu ana kadar çok sınırlı alanda çalışmalar yapılabilmiş. Biz, ‘Geleceğe Miras Projesi’ ile 6 farklı noktada çalışmaların yapılmasını sağladık, sonuçlarını da kısa sürede aldık. Toprak yığınları ve bitki örtüsü altında kaybolan Vedius Gymnasiumu ve Liman hamamı açığa çıkartıldı. Stadion Caddesi ise kendisine hayran bıraktıracak bir hal aldı. Syedra Antik Kenti’nde 12 farklı noktada kazı, temizlik ve onarım işleri yaptık. Bilimsel veriler ışığında yapılan çalışmaların sonuçlarını sizler de görüyorsunuz. Sütunlu Cadde yeniden ayağa kaldırıldı, doğal yapı altında kalan kent dokusu gün yüzüne çıkartıldı.

5 farklı alanda yürütülen kazı, temizlik ve onarım çalışmalarıyla peristilli alan, Sütunlu Cadde, Trikonkhos Kilisesi, Akropol ve Geç Antik Çağ Kalesinde hızlı bir ilerleme kaydedilerek bu alanlar ziyarete hazır duruma getirildi. Antik kentteki Cragum yapısının kısa sürede geldiği durumu görüyorsunuz. ‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamında 8 ayrı sektördeki çalışmalar antik kentin akropolisinde, kentin en önemli kamu ve ticari yapılarının bulunduğu agora ve çevresiyle ana yol hatları üzerinde yoğunlaştı. Kazı çalışmaları dışında, ortaya çıkarılan Tiyatro Caddesi’nin de çalışmaları ‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamında başlatılmış olup, kazılan bölümlerinin kısa sürede turizme kazandırılmasını hedefliyoruz.”

SU ALTINDA ‘GELECEĞE MİRAS’

Perge’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde olduğuna dikkati çeken Bakan Ersoy, kentin en görkemli yapılarından Kestros Çeşmesi’nden 1800 yıl sonra antik dönemlerde olduğu gibi yeniden su akmasının sağlandığını söyledi. ‘Geleceğe Miras Projesi’nin Anadolu’nun tamamında uygulandığını kaydeden Bakan Ersoy, “Geleceğe Miras Projemizi su altında da hayata geçirdik. Antalya’mızın önemli su altı kazı alanlarından birisi olan 3 bin 600 yıllık Kumluca Tunç Batığı’nda, dünyanın bilinen en eski batığı olan bu alanda, 50 metre derinlikten bakır külçeler ve döneme ait objeler çıkartılıyor” diye konuştu.

4 BİNDEN FAZLA ESER BİLİM DÜNYASINA KAZANDIRILDI

‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamında arkeolojik çalışmalarla, 2 binin üzerinde uzman, 3 binin üzerinde çalışanla 9 aylık sürede 4 binin üzerinde arkeolojik buluntunun bilim dünyasına kazandırıldığını vurgulayan Bakan Ersoy, projede yürütülen çalışmaların dünyanın ilgisini çekecek sonuçları da beraberinde getirdiğini söyledi. Bakan Ersoy, son bir yılda kazı çalışmalarında Lagina Hekate Tapınağı’nın naosundaki sarkaçlı Altın Eros Küpe ve Myra Andriake’deki Opus Sectile tekniğinde Aziz Figürü, Laodikeia’daki Syklla Heykel Başı ile Eros heykelleri, 66 santimetre yükseklikteki bu Zeus heykeli başı gibi tarihe ışık tutan önemli buluntular elde edildiğini belirtti.

ÇEVRE DÜZENLEME PROJE ÇALIŞMALARI TAMAMLANDI

Antik kent ve ören yerlerinde çevre düzenlemelerinin yapılması gerektiğini anlatan Bakan Ersoy, şunları söyledi:

“Side ve Olympos ören yerlerinde ziyaretçi karşılama merkezi ve çevre düzenleme uygulamalarını tamamlayarak Mart 2024’te ziyarete açtık. Ayrıca Antalya’da Aspendos, Syedra, Perge, Phaselis, Sillyon, Idyros, Denizli’de Hierapolis, Tripolis, Muğla’da Knidos, İassos, İzmir’de Bergama, Efes, Metropolis, Aydın’da Aphrodisias, Milet, Apollon Tapınağı, Manisa’da Sardes, Burdur’da Sagalassos, Eski Van Şehri Antik Kentlerinde ve Diyarbakır Eğil Kalesi’nde ziyaretçi karşılama merkezi ve çevre düzenleme proje çalışmalarımızı tamamladık. 2025 yılında ziyaretçilerin kullanımına açmayı planlıyoruz.”

GECE MÜZECİLİĞİ ZİYARETÇİSİ 300 BİNDEN FAZLA

Gece müzeciliği uygulamasının bir yılı geride bıraktığını anlatan Bakan Ersoy, “Daha ilk yılında olmasına rağmen 300 binden fazla ziyaretçiyi ağırladığımız gece müzeciliği uygulamamız oldukça beğenildi. Gece müzeciliği kapsamında, antik kentlerimizdeki anıtsal yapılar ve belirlenen gezi güzergahlarını aydınlatarak sıcak hava koşullarında gündüz ziyaret edilmesi zor olan ören yerlerimizin gece de gezilebilmesine olanak sağladık. Bu sayede, ziyaretçilerin, antik kentlerin büyülü atmosferinde kültür- sanatla iç içe, keyif dolu etkinlikleri deneyimlemelerine olanak tanıdık. 2024 yılında Efes, Hierapolis, Patara ve Side antik kentleri gibi önemli destinasyonlarımızda projemizi hayata geçirdik. Son olarak Kapadokya’da Güvercinlik Vadisi’ni gece müzeciliğine kazandırdık. Olympos, Syedra, Perge ve Aspendos’ta da bu çerçevede çalışmalar devam etmektedir. 2025 yılında yeniden yapılandıracağımız gece müzeciliğinin daha çok ilgi göreceğine inanıyorum” dedi.

6 MİLYAR LİRA ÖDENEK

Ülkenin her bir köşesindeki zenginlikleri koruyarak, kültürel değerleri yaşatmaya ve yeni nesillere aktarmaya kararlı olduklarını vurgulayan Bakan Ersoy, “Bundan 6 yıl öncesine kadar ülke çapındaki kazı çalışmalarına 40 milyon liradan az ödenek ayrılırken, bugün bu rakamı ‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamında 6 milyar liraya yükselttik. Geleceğe Miras Projemizin tüm etaplarının tamamlanması, arkeolojik değerlerimizin büyük çoğunluğunda kazı, restorasyon ve çevre düzenlemelerinin yapılmasıyla, yeni kültür rotaları ve destinasyonlar oluşturulacak, bu şekilde ülkemizin dünya çapında kültür turizminden aldığı payın büyük ölçüde artırılması sağlanacaktır” diye konuştu.

YENİLENEN SİDE MÜZESİ ZİYARETE AÇILDI

Bakan Ersoy, konuşmasının ardından Athena Tapınağı ve tapınaklar bölgesi hakkında uzmanlardan bilgi aldı. Side Antik Kenti’nde esnaf ve turistlerle görüşen Bakan Ersoy, turistlere Türkiye’ye ve Side’ye kaç defa geldiklerini ve memnun olup olmadıklarını sordu. Bakan Ersoy, daha sonra Side Müzesi’nin açılışını yaptı. Bakan Ersoy, beraberindekilerle Side Müzesi’ni gezdi.