Haber
DUYGULARIN SÖMÜRÜSÜ: HAYVANSEVERLİK KILIFIYLA RANT DÜZENİ
Sahte Hayvanseverlik Maskesi Altında Suç
SAHTE HAYVANSEVERLİK ile Hayvan Haklarına Gerçekten Sahip Çıkanların İtibarı Zedeleniyor
Tespit Edilen Zorlayıcı Vak’alar
Silivri – “Silivri Canları 2. Hayat Melekleri” Derneği
Yönetici M.Y.’nin hayvanları satarak gelir sağladığı, ayrıca gönüllü ücretlerin kendi hesabına aktarıldığı tespit edilip 230.000 ₺ nakit ele geçirildi. M.Y. tutuklandı, A.M.H. adli kontrolle serbest bırakıldı barobirlik.org.tr+12ntv.com.tr+12ensonhaber.com+12.
Ankara – “Yaşama Tutunan Patiler” Derneği
Yaklaşık 20 milyon ₺ bağışı zimmete geçirme iddiasıyla 19 kişi gözaltına alındı. Sayıştay uzmanlarının tespiti ile büyük çaplı usulsüzlük belirlendi ntv.com.tr.
Muğla – Köyceğiz Derneği Başkanı Ü.B.
Direnci horoz dövüşü kumarı eşliğinde dernek başkanı ve 15 kişi jandarma tarafından suçüstü yakalandı. 20 horoz el kondu, adli ve idari işlemler başlatıldı yeniakit.com.tr+5milliyet.com.tr+5haberturk.com+5.
Diğer Derneklerde Horoz Dövüşü
Samsun-Bafra’da 2024’te bir dernekte gerçekleştirilen horoz dövüşü sonrası 29 kişi gözaltına alındı, arenalar ve horozlar ele geçirildi x.com+10ntv.com.tr+10milliyet.com.tr+10. Denizli’de “Kanatlı Hayvanları Sevenler” Derneği’nde düzenlenen dövüşte başkan ile yardımcı gözaltına alındı dha.com.tr.
📉 Nedenler & Ortaya Çıkan Sonuçlar
Bağış Sularında Şeffaflık Eksikliği
Denetim mekanizması zayıf olduğu için dernek yöneticileri duygusal çağrılarla bağış toplayarak kişisel hesaplara aktarım ve zimmet suçları işleyebiliyor.
Kamu Görevlilerinin Yetersiz Düzenlemesi
Derneklere ilişkin ön inceleme, mali denetim ve yerinde denetim eksikliği, usulsüzlüklerin erken aşamada tespitini zorlaştırıyor.
Hukuki Düzenleme Yetersizliği
Mevcut cezai yaptırımlar, dernek yöneticilerinin toplum vicdanı sömürüsünü caydıracak düzeyde uygulanmıyor. Aynı yasada horoz dövüşü gibi hayvan istismarına karşı da zayıf kontrollü yaptırımlar mevcut.
🛑 Toplum ve Etik Açısından Değerlendirme
Güven Erozyonu: Bağış toplama amacıyla kurulan derneklerde kişisel menfaat sağlanması, kamu vicdanını zedeliyor. Özellikle acil vak’larda bağış yapmaya yönelen vatandaşların güveni sarsılıyor.
Hayvan Hakları ve Çifte Standart: “Koruma” derneklerinin horoz dövüşü gibi bariz hayvan istismarlarına sebebiyet vermesi ciddi bir çelişki yaratıyor. Bu durum hayvan hakları mücadelesine zarar veriyor ve etik sorunlar doğuruyor.
🧾 Önerilen Tespit & Denetim Adımları
1. Bağımsız Finans Denetimleri
Dernekler, kamunun gözetimi altında Sayıştay, İçişleri Bakanlığı veya yetkili denetim kuruluşlarıyla yılda en az bir kez bağımsız mali denetime tabi tutulmalı. Özellikle muhasebe kayıtları, banka transferleri ve nakit tahsilatlar uzmanlarca denetlenmeli.
2. Şeffaflıkmevzuatı ve Dijital Açıklamalar
Tüm dernek gelir-gider kayıtları kamuya açık olmalı (web-sitesinde yayın gibi).
Yöneticilere “gönüllü/mal-maliyeti” sınırı getirilip, üstünün kayıt altına alınması zorunlu hale getirilmeli.
3. İdari Denetçi Atamaları ve Yerinde Kontroller
İlçe Tarım/Orman Müdürlüğü, yerel yönetim ve jandarma iş birliğiyle barınak ve dernek yerlerinde düzenli yerinde denetim yapılmalı.
Horoz dövüşü, sahte fatura ve yolsuzluk amacıyla bağış çarkları gibi suiistimaller caydırıcı şekilde cezalandırılmalı.
4. Hukuki ve Cezai Yaptırımların Güçlendirilmesi
Hayvanlara zulüm içeren eylemler (horoz dövüşü, dövüştürme, işkence) için daha ağır para ve hapis cezaları uygulanmalı.
Dernek yöneticilerinin zimmete para geçirmek suçu ayrı bir suç sayılarak, caydırıcı ceza dilerim uygulanmalı.
5. Sivil Toplum & Kamu Bilinci
Basın, STK’lar ve gönüllü platformlar daha fazla toplumsal farkındalık oluşturmalı.
Bağışçıları bilinçlendirmek amacıyla “güvenli dernek listeleri” yayınlanabilir.
🎯 Sonuç
Türkiye’de hayvan koruma derneklerinin menfaat peşinde koşan kişilerin platformu haline gelmesi kamu vicdanını yaralıyor. Bunun önüne geçmek için:
Mali & bağımsız denetim,
Şeffaf hesap açıklamaları,
Yerinde ve sık denetim,
Cezai yaptırımların güçlendirilmesi,
Toplum bilinci ve medya gözetimi
gerekiyor. Bu adımlar, gerçek hayvan savunucularına destek verirken, rant odaklı derneklerin tespiti ve kapatılması için elzemdir. Aksi halde vicdanın suistimali sonuçsuz kalır ve hayvanlar zarar görmeye devam eder.
Avdoğa Dergisi için bu yazıda vak’alarla kanıtlanan sorunlar ortaya kondu. Denetim eksikliklerinin getirdiği yolsuzluklar alarm veriyor. Bağışçıların ve hayvanseverlerin duygularını istismar eden bu çarkın kırılması, hukuki, mali ve toplumsal düzlemde güçlü dönüşümleri gerektiriyor.
DUYGULARIN SÖMÜRÜSÜ: HAYVANSEVERLİK KILIFIYLA RANT DÜZENİ
Avdoğa Dergisi Özel Araştırma
Son yıllarda Türkiye’de hayvan hakları ve sokak hayvanlarına yönelik duyarlılık artarken, bu hassasiyet ne yazık ki bazı kişi ve gruplar tarafından kişisel menfaat amacıyla suistimal edilmektedir. Başta büyükşehirler olmak üzere birçok ilde, kamu görevlilerince yapılan denetimlerde, hayvan koruma adı altında faaliyet gösteren bazı dernek ve vakıfların ciddi yolsuzluklara imza attıkları ortaya çıkmıştır. Bu yapılanmaların bazıları, kamuoyunun vicdani desteğini kötüye kullanarak hem bağış toplama süreçlerini istismar etmiş hem de yasa dışı organizasyonlara ev sahipliği yapmıştır. Bunların arasında en dikkat çekenlerinden biri ise horoz dövüşü gibi hayvan istismarı içeren faaliyetlerin, “hayvansever dernekler” kisvesi altında organize edilmesidir.
Sahte Hayvanseverlik Maskesi Altında Suç
Kamuoyuna yansıyan resmi raporlara ve güvenlik birimlerinin açıklamalarına göre, bazı dernekler özellikle sosyal medya aracılığıyla yardım kampanyaları düzenleyerek yüksek meblağlarda bağış toplamış, ancak bu bağışların büyük bir kısmı sokak hayvanlarının beslenmesi, barınması veya tedavisi için değil, şahsi harcamalar ve rant ilişkileri için kullanılmıştır. Örneğin, 2024 yılı sonlarında Ankara ve İstanbul’da düzenlenen iki ayrı operasyonda, hayvan hakları derneği yöneticilerinin kendi hesaplarına aktardıkları yüz binlerce liralık bağış tespit edilmiştir.
Dernek yöneticilerinden bazıları, evcil hayvan bakımı gerekçesiyle belediyelerden ya da valiliklerden destek alırken aynı zamanda bağış paralarıyla lüks yaşam sürmüş, hatta bazıları organize suç şebekeleriyle bağlantılı olduğu gerekçesiyle tutuklanmıştır.
Horoz Dövüşü Skandalı
Özellikle dikkat çeken başka bir çarpıcı olay da, bazı dernek yöneticilerinin hayvan hakları savunucusu görünürken horoz dövüşü organizasyonları düzenlediklerinin ortaya çıkmasıdır. Bu, hem hayvanlara yönelik doğrudan bir şiddet suçu teşkil etmekte hem de toplumsal vicdanı zedeleyen derin bir çelişki yaratmaktadır. Dernek binalarının arka odalarında, özel çiftliklerde yapılan bu organizasyonlara hatırı sayılır bir kesim davet edilmekte, bahis oynanmakta ve ciddi miktarda para dönmektedir.
Hukuki ve Mali Denetim Şart
Gerek İçişleri Bakanlığı’na bağlı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü, gerekse Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ilgili birimleri tarafından bu tür derneklerin muhasebe kayıtlarının uzman bağımsız denetçiler tarafından incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Derneklerin mali tabloları, bağış makbuzları, banka hesap hareketleri ve harcama kalemleri şeffaf bir şekilde kamuya açık hale getirilmelidir.
Bununla birlikte yalnızca mali denetim yeterli değildir. Dernek tüzüklerinin dernek faaliyetleriyle ne derece örtüştüğü, sahada gerçekten sokak hayvanlarına yönelik faaliyet yürütülüp yürütülmediği, yerinde gözlem ve raporlama yoluyla denetlenmelidir.
Hayvan Haklarına Gerçekten Sahip Çıkanların İtibarı Zedeleniyor
En acı tablo ise bu suistimaller nedeniyle gerçekten özveriyle çalışan, hayvanlara sahip çıkan, kısıtlı imkanlarla mücadele eden dürüst hayvan koruma derneklerinin güven kaybına uğramasıdır. Toplumda oluşan bu güvensizlik ortamı, hayvanlara yönelik yardım faaliyetlerini baltalamakta, sokak hayvanlarının yaşadığı sorunların çözümünü daha da zorlaştırmaktadır.
Çözüm Önerileri
Derneklerin Bağımsız Denetimi: Tüm hayvan koruma derneklerinin yılda en az bir kez bağımsız denetçiler tarafından incelenmesi yasal zorunluluk haline getirilmelidir.
Bağış Şeffaflığı: Dernekler, internet sitelerinde veya kamuya açık platformlarda aylık gelir-gider tablolarını yayımlamalı, bağışçıların parasının nasıl harcandığı açıkça belirtilmelidir.
Dernekler İçin Etik Komisyonu: Bağımsız hukukçular, veteriner hekimler ve hayvan hakları savunucularından oluşan bir etik komisyon, faaliyetleri etik dışı olan derneklerin kapatılmasını önermelidir.
Cezai Yaptırımların Sertleştirilmesi: Bu tür dolandırıcılık vakaları yalnızca idari para cezaları ile geçiştirilmemeli; ceza kanunu kapsamında ağır yaptırımlarla karşılık bulmalıdır.
Sonuç:
Toplumun duygularını istismar ederek hayvan haklarını araçsallaştıran yapılarla mücadele, yalnızca hayvanların değil, kamu vicdanının da korunması açısından şarttır. Vicdanlı insanların emeğini lekeleyen, yardım duygusunu sömüren ve hayvan istismarı yapan bu kişilerin adli makamlarca en ağır şekilde cezalandırılması için toplumsal bir farkındalık ve yasal reform ihtiyacı ortadadır.
Avdoğa Dergisi olarak, gerçek hayvanseverlerin yanındayız. Sahte maskelerin düşmesi için bu mücadelede kararlılıkla ses olmaya devam edeceğiz.
