2023 Dış Ticaret İstatistikleri ve Girişimlerin Rolü

2023 Dış Ticaret İstatistikleri

Türkiye İstatistik Kurumu, 2023 yılına ait girişim özelliklerine göre dış ticaret verilerini açıkladı. Verilere göre, 2023 yılında toplam 139.349 girişim ihracat yaparken, 252.908 girişim ithalat gerçekleştirdi. İhracat yapan girişimlerin %69,4’ü 1-9 kişi istihdam eden mikro ölçekli girişimlerden oluşurken, bu girişimlerin toplam ihracattaki payı ise %20,2 olarak belirlendi. Diğer girişim ölçekleri ise şu şekilde dağıldı:

• Küçük ölçekli girişimler (10-49 kişi): %17,5
• Orta ölçekli girişimler (50-249 kişi): %18,8
• Büyük ölçekli girişimler (250+ kişi): %43,4

İthalat tarafında ise mikro ölçekli girişimlerin payı %12,9, küçük ölçekli girişimlerin payı %13,1, orta ölçekli girişimlerin payı %18,4, büyük ölçekli girişimlerin payı ise %55,5 olarak kaydedildi. Büyük ölçekli girişimlerin toplam ithalat yapan girişimler içerisindeki oranı %1,5’tir.

İhracatta Sanayi Sektörünün Etkisi

Girişimlerin ana faaliyet alanına göre değerlendirildiğinde, 2023 yılında ihracatın %56’sı sanayi sektöründeki girişimler tarafından gerçekleştirilmiştir. İthalatın %46,8’i ise yine sanayi sektöründeki girişimlerden gelmiştir. Ticaret sektörünün ihracattaki payı %39,4, ithalattaki payı ise %39,3 düzeyindedir. Sanayi sektöründeki büyük ölçekli girişimlerin ihracattaki payı %67,3 iken, ticaret sektöründeki küçük ve orta ölçekli girişimlerin payı %88,8 olarak tespit edilmiştir. Aynı şekilde, sanayi sektörü ithalatında büyük ölçekli girişimler %78,1 payla birinci sıradadır. Ticaret sektöründe büyük ölçekli girişimlerin payı %28,1, diğer sektörlerde ise %56,9 olarak kaydedilmiştir.

AB Ülkelerine İhracat

Sanayi alanında faaliyet gösteren girişimler, ihracatlarının %46,7’sini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine, %14,3’ünü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine, %14’ünü ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine yapmıştır. AB ülkelerine yapılan ihracatın %64’ü sanayi sektöründen, %32,9’u ticaret sektöründen ve %3,1’i diğer sektörlerden gelmektedir. Sanayi sektöründeki girişimlerin ithalatlarının %32,7’si AB ülkelerinden, %25,9’u diğer Asya ülkelerinden ve %16,5’i AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden yapılmıştır. Ticaret sektöründe ise en fazla ithalat yapılan ülke grupları AB ülkeleri (%30,2), diğer Asya ülkeleri (%27,9) ve AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri (%23,5) olmuştur.

İmalat Sanayi Ürünleri İhracatı

İmalat sanayi ürünleri ihracatının %57,8’i sanayi sektöründeki girişimler tarafından, %37,9’u ise ticaret sektöründeki girişimler tarafından gerçekleştirilmiştir. Sanayi sektöründeki girişimlerin yaptığı ihracatın %96,9’u imalat sanayi ürünleri, %1,6’sı tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri, %1,1’i ise madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri olarak kaydedilmiştir. İmalat sanayi ürünleri ithalatının %44,2’si sanayi sektöründen, %45,5’i ticaret sektöründen ve %10,3’ü diğer sektörlerden yapılmıştır. Sanayi sektöründeki girişimlerin ithalatının %76’sı imalat sanayi ürünleri, %3,7’si madencilik ürünleri ve %3,7’si tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri olarak kaydedilmiştir.

İlk 500 Girişimin İhracattaki Rolü

2023 yılında, toplam ihracatın %48,5’ini, ithalatın ise %64,8’ini ilk 500 girişim gerçekleştirmiştir. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim, toplam ihracatın %8,1’ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın %14,1’ini gerçekleştirmiştir. Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı %14,1, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise %10,3 olarak hesaplanmıştır. Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin payı %19, ticaret sektöründe ise %13,7 olmuştur.

Girişimlerin %49,5’i yalnızca tek bir ülkeye, %14,4’ü ise iki ülkeye ihracat yapmıştır. 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı %4,1 olup, bu girişimlerin toplam ihracattaki payı %56,3 olarak kayıtlara geçmiştir. İthalat tarafında ise girişimlerin %70,7’si tek ülkeden, %13,7’si iki ülkeden ithalat yapmış, 20 ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı %1 olarak belirlenmiştir. Bu girişimlerin ithalattaki payı ise %50,5 olarak kaydedilmiştir.